Terwijl uitrusten en onthaasten – loungen in het Engels – twintig jaar geleden een trendy aangelegenheid werd, zijn de bekendste stoelen waarin stijlvol relaxen een eitje is, soms al zes decennia geleden ontworpen. Van de Egg Chair tot de Ribbon Chair; deze iconische loungestoelen zijn meer dan stoelen met een voetenbankje waar je heerlijk op kunt zitten en genieten van het comfort. Stuk voor stuk zijn het opvallende voorwerpen in de ruimte. Sommige zijn ontworpen als luxe object woonkamer of kantoor en andere juist om je even af te zonderen van de drukke buitenwereld in openbare ruimtes. Een ding hebben deze loungestoelen gemeen; ze zijn allemaal een genot om naar te kijken.
Eames Lounge Chair (670) en Ottoman (671)
Ontwerper: Charles & Ray Eames | Fabrikant: Herman Miller & Vitra
Luxe en modern moest de relaxstoel zijn die het Amerikaanse echtpaar Charles en Ray Eames halverwege de jaren vijftig wilde ontwerpen. Een stijlvol meubelstuk hadden ze voor ogen, met het comfort van een versleten honkbalhandschoen waarin je je heerlijk kunt nestelen met een kop koffie of een welverdiende borrel. Of lekker in kunt wegdutten, zoals filmproducer Julian Blaustein deed, toen hij op uitnodiging van Charles Eames naar diens kantoor kwam om in een teststoel scripts te lezen. Blaustein was beschaamd toen hij wakker werd, maar voor Eames was Blausteins tukje het bewijs dat zij de ultieme relaxstoel hadden ontworpen.
In 1956 werd de Eames Lounge Chair voor het eerst getoond op de Amerikaanse tv-zender NBC bij de Arlene Francis Home show. Hij vond al snel zijn weg naar de woonkamers en werd immens populair. Ook op camera doet de Eames Lounge Chair het goed; de stoel – met bijpassende voetenbank Ottoman – is te zien in series en films, zoals ‘Iron man’ en ‘Frasier’.
Helaas zorgt de populariteit van de stoel er ook voor dat hij vanaf het begin al wordt nagemaakt. Kopieën komen uit Amerika, Europa en tegenwoordig ook China. De originele Lounge Chairs worden geproduceerd door Herman Miller en Vitra (voor de Europese markt en het Midden-Oosten).
De stoel bestaat uit drie multiplex schalen met een fineerlaag en aan de bovenkant zacht lederen kussens. Charles en Ray Eames experimenteerden al sinds de tweede wereldoorlog met het vormen van dunne gelijmde lagen hout. Zij waren pioniers en experts in de techniek. In het oorspronkelijk ontwerp gebruikten ze palissanderhout voor de buitenste laag fineer. Na het verbod op het gebruik van Braziliaans palissander wordt kersen-, noten- of duurzaam gekweekt hout (dat dezelfde structuur heeft als palissander) als afwerking gebruikt.
De Eames Lounge Chair is een echt statussymbool geworden, dat ook nog eens precies doet waarvoor Ray en Charles Eames de stoel hebben ontworpen, namelijk fantastisch zitten en je laten genieten van een moment van rust.
Barcelona Chair
Ontwerpers: Ludwig Mies van der Rohe | Fabrikant: Knoll International
Voor de Spaanse koning en koningin, die in 1929 een bezoek brachten aan de Wereldtentoonstelling in Barcelona, ontwierpen architect/designer Ludwig Mies van der Rohe en Lilly Reich een stoel waarop het paar in het Duitse paviljoen even zou kunnen uitrusten. Of ze er ooit op gezeten hebben, is echter de vraag.
Vastbesloten om een moderne koninklijke stoel te ontwerpen, liet Mies van der Rohe zich voor de Barcelona Chair inspireren door de curulische stoel uit de Romeinse tijd. Deze erezetel wordt gekenmerkt door de kruisvormige poten, het onderscheidingsteken dat destijds alleen gebruikt mocht worden door de hoogste functionarissen.
Bijna 25 jaar later, in 1953, werd de Barcelona Chair door Knoll International in productie genomen. Florence Knoll en Mies van der Rohe waren goede vrienden van elkaar. De stoel wordt handgemaakt uit 40 stukken leer uit één koeienhuid. De kussens worden ondersteund door tuiglederen singels (gemaakt van de dikste stukken van de huid) en het onderstel is van glimmend roestvrijstaal.
Nu, negentig jaar later, is de Barcelona Chair nog altijd modern. Niet voor niets werd de stoel in 2010 gebruikt in de Amerikaanse sciencefictionfilm ‘Tron: Legacy’ die zich afspeelt in de cyberwereld.
The Wassily Chair
Ontwerper: Marcel Breuer | Fabrikant: Knoll International
Gefascineerd en geïnspireerd door het eenvoudige en tijdloze ontwerp van het frame van een fiets, ontwierp Marcel Breuer deze bijzondere stoel. De Wassily Chair, dus níet ontworpen door, maar wél vernoemd naar schilder Wassily Kandinsky, is gemaakt van gebogen buizen met daartussen stoffen banden van verschillende breedte.
Kandinsky zag de Model B3 stoel, zoals hij oorspronkelijk heette, in de studio van Breuer en was er zodanig van gecharmeerd dat hij hem ook voor zijn kantoor wilde hebben. Breuer en Kandinsky werkten, net als Mies van der Rohe van de Barcelona Chair, bij Bauhaus (een Duitse vooroorlogse academie voor kunst & architectuur, die zich evalueerde tot een cultuurbegrip).
De eerste versies van de stoel werden gemaakt door de fabrikant Thonet, toen nog onder de originele naam Model B3. De stoel was verkrijgbaar in twee varianten; een inklapbare en een niet inklapbare variant. De door Thonet geproduceerde versies zijn zeer zeldzaam; de Model B3 is tijdens de tweede wereldoorlog uit productie gegaan.
Na de oorlog zag de fabrikant Gavina brood in het produceren van de stoel, die toen de meer commerciële naam Wassily Chair kreeg. Gavina introduceerde daarnaast een variant met leren banden. In 1968 werd het bedrijf overgenomen door Knoll International waardoor de productie van de stoel bij het Amerikaanse bedrijf kwam te liggen, dat ook de Barcelona Chair produceert. Inmiddels is het patent verlopen, waardoor de Model B3 wereldwijd door verschillende aanbieders wordt aangeboden. Knoll heeft nog wel altijd de rechten voor het gebruik van de naam Wassily Chair in zijn bezit.
Egg Lounge Chair
Ontwerper: Arne Jacobsen | Fabrikant: Fritz Hansen
Minimalistisch en perfect in verhouding is de Egg Chair; Scandinavisch design met scherpe, ronde lijnen, waarvan het ontwerp door ontwerper Arne Jacobsen werd geperfectioneerd in klei. Door de ronde eivorm biedt de stoel geborgenheid en privacy, waardoor de persoon die erin zit zich als het ware kan afsluiten van de drukke buitenwereld.
Jacobsen ontwierp de Egg Chair samen met de Swan Chair in 1958 voor het SAS Royal Hotel in Kopenhagen, waarvan hij overigens zelf de architect was.
De kuip van de Egg Chair is gemaakt van stevig schuim dat bekleed wordt met stof of leer, het kantelbare onderstel is gemaakt van aluminium. De stoel wordt voornamelijk gebruikt in (grote) openbare ruimtes, maar is in combinatie met (of zonder) het voetenbankje ook zeer geschikt voor de moderne huiskamer.
De Egg Chair wordt geproduceerd door Fritz Hansen die veel samenwerkingen heeft met bekende Deense ontwerpers o.a. met Poul Kjaerholm bekend van de PK serie.
De Coconut Chair
Ontwerpers: George Mulhauser in samenwerking met George Nelson | Fabrikant: Herman Miller & Vitra
Het ontwerp van de Coconut Chair is typisch jaren 50: humoristisch, minimalistisch en onconventioneel, maar bruikbaar.
De Coconut Chair dankt zijn naam aan de vorm van de kuip, die lijkt op het achtste deel van een kokosnootbast. Het wit van de binnenkant van de bast, zit echter bij de stoel aan de buitenkant. De zitting kan diverse kleuren hebben. De bijzondere vorm van de stoel geeft de gebruiker de vrijheid om op zijn eigen favoriete manier te gaan zitten.
Hoewel de credits van het ontwerp van de Coconut Chair altijd naar George Nelson gaan, is algemeen bekend dat hij het ontwerp in 1955 maakte in samenwerking met ontwerper George Mulhauser.
De eerste Coconut Chairs werden gemaakt van gebogen staal met daarop een dikke laag schuimrubber bedekt met stof of kunstleer. Het staal is in de loop der tijd vervangen door glasvezelversterkte kunststof. De schaal werd daarmee naadloos, wat verder heeft bijgedragen aan de strakke vormgeving. Tegenwoordig is de bekleding van de Coconut Chair ook verkrijgbaar in leer.
Net als de Eames Lounge Chair wordt de Egg Chair door zowel Herman Miller als Vitra gemaakt. Beide bedrijven schermen hun eigen afzetgebied goed af, waardoor de Herman Miller versie niet (meer) verkrijgbaar is in Europa en het Midden-Oosten.
De Ribbon Chair
Ontwerper: Pierre Paulin | Fabrikant: Artifort
De Franse ontwerper Pierre Paulin was een geschoold beeldhouwer, wat goed terug te zien is in het ontwerp van de Ribbon Chair uit 1966. Hij maakte de stoel in de jaren dat hij voor het Nederlandse bedrijf Artifort werkte. Tot zijn bekendste ontwerpen horen ook de Orange Slice Chair, Mushroom Chair en Tongue Chair.
De Ribbon Chair is een kunstzinnig, futuristisch object, dat de aandacht trekt in elke ruimte. De organische vormen van de armleuning en rugleuning vloeien in elkaar over en vormen een geheel om samen te komen in de houten voet. In 1969 kreeg Paulin voor zijn ontwerp de American Industrial Design Award uitgereikt.
Wat niet alle oogstrelende ontwerpen gegeven is, namelijk comfortabel zijn, gaat wel op voor de Ribbon Chair. Voor het complete lounge effect is een bijpassende Ottoman verkrijgbaar.
Onder de elastische stof van de Ribbon zit een metalen buisframe verstopt met horizontale vering en vormschuim. De stof kan worden uitgevoerd in veel verschillende kleuren en dessins, een compleet groene versie is te bezichtigen in het museum National Gallery of Victoria in Melbourne.
De Ribbon Chair wordt vervaardigd door Artifort, de Nederlandse meubelfabrikant die ook samenwerkt met internationale ontwerpers zoals Rene Holten en Geoffrey Harcourt.
