Het concept ligstoel kent een lange geschiedenis: in verschillende varianten is het relaxmeubel al terug te vinden bij de Romeinen, de Grieken en de Egyptenaren. Voor de Oude Grieken was de chaise longue een goddelijke stoel. Zij beeldden hun goden en godinnen erop af.
Bekende ontwerpers zijn ook met het concept aan de slag gegaan en hebben hun versie gemaakt van de ultieme eenpersoons ligbank. Sommige chaises longues zijn ontworpen als uniek meubelstuk, andere als onderdeel van een lijn meubels.
Inhoudsopgave
La Chaise
Ontwerpers: Charles & Ray Eames | Fabrikant: Vitra
Het beeld ‘Floating Figure’ van de Amerikaanse kunstenaar Gaston Lachaise was in 1948 de inspiratiebron voor de chaise longue La Chaise. Charles en Ray Eames ontwierpen de stoel zo dat Lachaise’s bronzen zwevende dame er perfect in zou passen. Het organische design is dan ook meer kunst dan stoel en een icoon van modern meubeldesign.
De eyecatcher, die vernoemd werd naar inspirator Lachaise, was een van de twee inzendingen van het echtpaar Eames voor een designwedstrijd van het Museum of Modern Art in New York. Hoewel zij de stoel speciaal ontwierpen voor de ‘International Competition for Low-Cost Furniture Design’ bleek de productie van het kunststuk te duur. Pas in 1996 is Vitra La Chaise gaan produceren voor de consument.
De schaal van La Chaise bestaat uit twee delen die op elkaar zijn gelijmd en is net als de bekende DSR stoel – de andere inzending van Eames voor de wedstrijd – gemaakt van fiberglas. De voet is verchroomd en de poten zijn gemaakt van eikenhout. De DSR leverde het echtpaar overigens een tweede prijs op en deze stoel werd wel direct in productie genomen.
LC4
Ontwerpers: Le Corbusier, Pierre Jeanneret, Charlotte Perriand | Fabrikant: Cassina
De LC4 is de chaise longue uit de LC-serie van Le Corbusier, die voor het eerst werd gepresenteerd op de Parijse kunsttentoonstelling ‘Salon d‘Automne’ in 1928. Net als de Corbusier bank LC2 en de fauteuil LC3 is de LC4 een combinatie van leer met een verchroomd stalen buizenframe.
Het trio Le Corbusier, Pierre Jeanneret en Charlotte Perriand heeft gezamenlijk een bijzonder ingenieus ontwerp gemaakt. De chaise longue bestaat uit twee losse delen waardoor het bovenste gedeelte in meerdere posities kan worden gezet. Het bovenste liggedeelte bestaat uit verschillende materialen. Tussen het chromen buizenframe zitten elastieken waardoor het lederen liggedeelte niet hard aanvoelt, maar ook niet teveel doorzakt. De nekrol wordt op zijn plaats gehouden door lederen riemen, maar is er desgewenst ook in zijn geheel vanaf te halen.
De filosofie dat de mens centraal staat, paste architect Le Corbusier bij al zijn ontwerpen toe. Zo ook bij dat van de LC4. De maten, rondingen en stand van de chaise longue zijn perfect afgestemd op het menselijk lichaam, waardoor wie erop ligt optimaal kan ontspannen en uitrusten. Dit samen met de industriële uitstraling heeft ervoor gezorgd dat de stoel de bijnaam ‘ontspanningsmachine’ heeft gekregen.
De stoel wordt tegenwoordig in Italië geproduceerd door fabrikant Cassina.
Soft Pad Chaise ES 106
Ontwerpers: Charles & Ray Eames | Fabrikant: Vitra & Herman Miller
De Soft Pad Chaise is de tweede chaise longue van het echtpaar Eames in deze lijst en in vele opzichten het tegenovergestelde van La Chaise. De vormgeving is strak, minimalistisch en industrieel en geeft de stoel het uiterlijk van een heel smal bed.
Het mooiste aan deze stoel is misschien wel het verhaal achter het ontstaan. Het idee voor het design ontstond op een filmset waar Charles en Ray Eames zagen dat hun vriend en gerenommeerd Hollywood-regisseur Billy Wilder tussen de opnames door dutjes deed op een smalle plank op schragen, spullen die toevallig voorhanden waren op de set. Met zijn wens om een soortgelijk meubel voor hazenslaapjes in zijn kantoor te hebben, ging het echtpaar Eames aan de slag.
De Soft Pad Chaise die daarvan het resultaat was, had dezelfde ingebouwde wake-upcall als de plank in de studio; Billy Wilder viel er met zijn armen gekruist op zijn borst comfortabel op in slaap, om vanzelf wakker te worden als zijn armen van zijn borst afgleden. Het smalle formaat van de chaise longue had als bijkomend voordeel dat die makkelijk paste in het kantoor van de regisseur.
De Soft Pad Chair wordt tegenwoordig geproduceerd door Vitra, de eerste versies door Herman Miller. De stoel bestaat uit zes dikke kussens die aan elkaar vastzitten met ritsen. Twee extra kussens liggen los voor extra comfort voor bijvoorbeeld hoofd en knieën. Het onderstel is gemaakt van aluminium.
De vormgeving en functionaliteit van deze bijzondere ligstoel laten wederom zien dat het echtpaar Eames een briljant vormgeversduo vormde. Niet voor niets staan de ontwerpen van de twee ook op de lijsten ‘De Meest Iconische Design Lounge Stoelen’ en ‘De Meest Iconische Design Bureaustoelen’.
Cleopatra
Ontwerper: Geoffrey D. Harcourt | Fabrikant: Artifort
Zijn bekendste ontwerpen maakte Engelsman Geoffrey D. Harcourt in de tijd dat hij werkte voor het Nederlandse bedrijf Artifort. Daar ontwierp hij voornamelijk fauteuils voor kantoor- en ontvangstruimtes, zoals de F154.
Veel van zijn ontwerpen passen ook erg goed in een moderne huiskamer. Dit geldt zeker ook voor de chaise longue die Harcourt in 1970 ontwierp. De Cleopatra van Artifort is de chaise longue in dit rijtje die het meeste weg heeft van een bank. Deze ligfauteuil valt op door zijn sterke, eenvoudige horizontale organische vorm. De bank kan in tientallen kleuren gemaakt worden van rustig zwart tot fel oranje of geel waardoor die in elke huisstijl past en nog meer een eyecatcher wordt.
Artifort is een samenvoeging van Art en Comfort, twee eigenschappen die zeker van toepassing zijn op de Cleopatra bank. Daarnaast is de bank bijzonder praktisch. De wielen zorgen ervoor dat de chaise longue makkelijk te verplaatsen is, zodat ook onder de bank schoongemaakt kan worden. De hoes van de bank is wasbaar.
Andere bekende fauteuils van Artifort zijn de Mushroom en de Ribbon van Pierre Paulin, de Swan van Gerrit Rietveld en de Nina van Rene Holten.
Bird Chaise
Ontwerper: Tom Dixon | Fabrikant: Tom Dixon (Cappellini)
De Bird Chaise van Tom Dixon is een schommelligstoel met de uitstraling van een sculptuur. De stoel heeft een prachtig golvend silhouet en een moderne, ietwat grappige vorm. Dixon ontwierp de Bird Chaise in 1990. In zijn metaalwerkplaats in Londen maakte hij zijn eerste model van gegalvaniseerd staal.
Tom Dixon werkte in die tijd samen met fabrikanten als Cappellini, Driade en Inflate, en SCP. Het Italiaanse bedrijf Cappellini produceerde in die tijd al de bekende S-Chair van Tom Dixon. Cappellini verkreeg destijds ook de licentie voor het maken van de Bird Chaise Longue, voor een periode van twintig jaar. Tegenwoordig produceert Tom Dixon de Bird Chaise in eigen beheer en wordt de stoel gemaakt in Litouwen.
De stoel bestaat uit een houten frame bedekt met schuim. De chaise longue kan in diverse kleuren en materialen bekleed worden.
De ontwerper Tom Dixon is een veelzijdige creatieveling die per toeval terechtkwam in de meubelindustrie. Dit heeft hem geen windeieren gelegd. Dixon heeft een aantal iconische ontwerpen op zijn naam staan, zoals de S-chair en de Jack (de lamp waar je op kan zitten en mee kan stapelen). Dit is ook de Zweedse meubelgigant IKEA opgevallen. Een open-sourceproject van IKEA, Tom Dixon en 75 studenten resulteerde in 2018 in de banken- en beddenlijn Delaktig. Dixon heeft al meerdere prijzen in ontvangst mogen nemen, waaronder de Millennium Mark for Great British Design in 1998, OBE for services to British Design in 2000 en in 2019 de London Design Medal.
MR chaise longue 1929
Ontwerper: Ludwig Mies van der Rohe | Fabrikant: Knoll International
Bauhaus-architect Ludwig Mies van der Rohe heeft naast de Barcelona stoel die in de lijst staat van meest iconische loungestoelen ook een iconische ligstoel ontworpen: de MR chaise longue. Net als de Barcelona stoel is de MR chaise longue gemaakt van een combinatie van aluminium en leer. In tegenstelling tot de Barcelona stoel heeft de MR chaise longue geen plat stalen onderstel, maar ronde buizen.
Ludwig Mies van der Rohe was in de twintiger jaren niet de enige die meubels ontwierp met ronde stalen buizen. Ook zijn Hongaarse Bauhaus-collega Marcel Breuer – bekend van onder andere de Wassily stoel – en de Nederlander Mart Stam ontwierpen stoelen met buizenframe. Overigens is Mart Stam degene die het artistieke auteursrecht heeft voor het ontwerp van de buizenframestoel zonder achterpoten, de zogenaamde sledestoel (Engels: cantilever chair). De drie architecten inspireerden elkaar en werkten samen met onder andere fabrikant Thonet.
Ondanks dat het duidelijk is dat deze chaise longue eigenlijk niet meer (en niet minder) is dan de MR stoel met voetenbank, blijft het ontwerp intact. Het is ook niet voor niets dat Ludwig Mies van der Rohe de chaise longue in de ME serie maakt, want het comfort van de stoel leent zich uitstekend voor een chaise longue. Het veren van het buizenframe geeft een licht schommelend effect. Gecombineerd met het bolvormige kussen maakt dit de MR chaise longue tot een ultieme relaxstoel.
Door de jaren heen zijn de meubels van Ludwig Mies van der Rohe vervaardigd door Bamberg Metallwerkstätten, na 1929 door Thonet en vanaf 1948 door Knoll International.
